Μετάφραση – Επιμέλεια: π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος
Στην εποχή μας με τον όρο-ονομασία “Ευχολόγιο” είναι γνωστή μία ανθολόγηση και καταγραφή συγκεκριμένων προσευχών, από το “πέλαγος” των ανάλογων, που υπάρχουν σε χειρόγραφα για τα Μυστήρια της Εκκλησίας και τα γεγονότα της ζωής των Χριστιανών. Η προσευχή, που στο παρελθόν (μέχρι την ανακάλυψη της τυπογραφίας και την παγίωση μιας συγκεκριμένης έντυπης μορφής) ήταν αυτονόητη δημιουργικότητα, μετά την ανακάλυψη της τυπογραφίας, πλέον αποκτά την “ακαμψία” της επαναλήψεως! Ακόμα και λάθη που παρεισέφρησαν στις αρχικές εκδόσεις επαναλαμβάνονται επί αιώνες. Πολύ περισσότερο, σταδιακά, από παρερμηνεία της έννοιας της παράδοσης, όλα αυτά αποκτούν την παγίωση μιας αφελούς “θεοπνευστίας” και έτσι θεωρείται αδιανόητη η όποια αλλαγή. Ατυχώς, η ελευθερία του παρελθόντος σε τυπικά και λειτουργικούς τύπους, καθόλου δεν βοήθησε, στην σύγχρονη εποχή, σε ευκινησία γι’ αυτού του είδους τα θέματα. Οι συνθήκες βεβαίως σήμερα πλέον άλλαξαν. Τώρα οι Χριστιανοί κινδυνεύουν, λόγω του φορμαλισμού και της επαναλήψεως, να “βλέπουν” μαγικά και αυτοματοποιημένα την όποια σχέση τους με τον Θεό· και καταντάει να είναι στην συνείδηση των συγχρόνων τέτοιου είδους βιβλία η… “σολομωνική” της Εκκλησίας! Ας μη σκανδαλισθούμε! Απλά να σκεφτούμε, πως “βλέπουν” οι Χριστιανοί το νερό του Βαπτίσματος, με τι “φορτώνουν” τον γαμπρό και την νύφη στον γάμο, καθώς και πόσες… “ευσεβείς” προλήψεις τους τυραννάνε! Η ανάγκη των αλλαγών και της μεταφράσεως, στο ανά χείρας Μικρό Ευχολόγιο, προέκυψε από την συνειδητοποίησή του… αδιάβροχου των Χριστιανών μας από τα τελούμενα και τα λεγόμενα! Πρέπει να ακούσουμε επιτέλους ουσιαστικά αλλά και τεχνικά τον άγιο Απόστολο Παύλο που σαλπίζει: «Αν η σάλπιγγα σημάνει άγνωστο παράγγελμα, κανένας δεν θα ετοιμασθεί για πόλεμο» (Α΄ Κορινθ. 14, 8). Τα μυστήρια και τις ευχές φυσικά δεν πρέπει να τα… υφίστανται οι χριστιανοί, αλλά να τα… ενεργούν! Προσεύχονται, πρέπει να προσεύχονται, μαζί με τον ιερέα, εκζητούντες το έλεος του Θεού. Κάτι τέτοιο όμως είναι πλέον αδύνατον για την συντριπτική πλειονότητα των πιστών και δυστυχώς οι χριστιανοί μας περιορίζονται στην τραγική παράκληση – προτροπή: «Διάβασε μου, πάτερ, μία ευχή»! Εκδίδουμε λοιπόν, σε γλώσσα καθομιλουμένη, εντύπως, μία ευχολογική συλλογή των προσευχών των Μυστηρίων και των Ευχών σε περιστάσεις, προκειμένου να βοηθούνται οι χριστιανοί αλλά και οι ιερείς, στο ξεπέρασμα του αρχικού προσευχητικού εμποδίου που είναι το ακατανόητο της γλώσσας. Με παραπομπές σε ένα επεξηγηματικό επίμετρο που παρατίθεται στο τέλος, δίνονται εξηγήσεις και ερμηνεύονται θέματα σχετικά με το μυστήριο ή την ευχή αναλόγως. Ελπίζουμε και ευχόμαστε να ισχύσει εκείνος ο λόγος του αγίου Ιωάννου της Κλίμακος: «Μή σοφίζου ἐν προσευχῆς σου ρήμασι· παίδων γάρ πολλάκις ψελλίσματα ἁπλά καί ἀποίκιλα, τόν Πατέρα αὐτῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἐθεράπευσαν». Δηλαδή: «Μην επιδεικνύεις φιλοτιμία να προσεύχεσαι με όμορφες λέξεις, γιατί πολλές φορές ψελλίσματα μικρών παιδιών, απλά και χωρίς όμορφη διατύπωση, ικανοποίησαν πάρα πολύ τον Πατέρα τους, τον εν τοις Ουρανοίς». Ας ευχόμεθα όλοι υπέρ όλων.
