Η Δήμητρα Ψυχογυιού είναι πολυσχιδής, ιδιότυπα ευφάνταστη και ευρηματική δημιουργός. Απόφοιτη της σχολής Βακαλό, μαθήτρια του αγιογράφου και πανεπιστημιακού Γεωργίου Κόρδη, ασχολείται με την εικονογράφηση βιβλίων και τη διδασκαλία ζωγραφικής και ραπτικής στο εργαστήρι «Πέτρα – Ψαλίδι – Χαρτί» που ίδρυσε και διευθύνει η ίδια. Ακόμα, ζωγραφίζει παραμύθια πάνω σε παπούτσια, τα οποία διατίθενται μέσω της επίσης δικής της φίρμας «Nadeen Shoes & Accessories». Έχει εικονογραφήσει 24 βιβλία Ελλήνων και κλασικών ξένων συγγραφέων, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Άγκυρα, Μεταίχμιο και Παρρησία. Τα παραμύθια Η μυγδαλιά και το φεγγάρι και Ο κηπουρός του ουρανού, με κείμενο και εικονογράφηση της ίδιας, εκδόθηκαν το 2006 και το 2009 αντίστοιχα από την Άγκυρα, ενώ το τρίτο εξ ολοκλήρου δικό της βιβλίο, μια τρυφερή παραβολή με τον τίτλο Μαζί, κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2016 από τις εκδόσεις Εν Πλω.
Αν και με την πρώτη ματιά το Μαζί μοιάζει με βιβλίο για παιδιά (οριζόντιος προσανατολισμός σελίδων, σκληρό εξώφυλλο, κυριαρχία της εικονογράφησης), στην πραγματικότητα πρόκειται για μια λιγόλογη ιστορία γεμάτη ποίηση και στοχαστική ομορφιά, απευθυνόμενη κυρίως σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες, αλλά και στους μεγάλους. Αφηγείται την πολυκύμαντη συναισθηματική πορεία μιας κοπέλας από την ονειροπαρμένη μοναξιά στην ιδανική συνύπαρξη και συμβίωση με ένα αγαπημένο πλάσμα, ως την οδύνη της ξαφνικής απώλειας και την τελική συμφιλίωση, όπως και όσο γίνεται, με τα άφευκτα, μη αναστρέψιμα γεγονότα της ζωής.
Καμιά, στην ουσία, έννοια δεν είναι αυθύπαρκτη – τις περισσότερες φορές, η καθεμιά προϋποθέτει και συνεπάγεται την αντίθετή της. «Μαζί» σημαίνει «όχι χωριστά», δηλαδή, κατά τρόπο ειρωνικό, η συνύπαρξη εμπεριέχει τον εν δυνάμει αποχωρισμό. Η παρουσία ενός φιλικού, αγαπητού πλάσματος αυτόματα δημιουργεί το «αρνητικό διάστημα» της απουσίας του, αντιληπτής αντικειμενικά (στους γύρω του) και όχι υποκειμενικά (στο ίδιο). Η νεαρή ηρωίδα του Μαζί, εξάλλου, προβάλλει συνεχώς –όπως όλοι μας– στο έμψυχο και άψυχο περιβάλλον τον εαυτό της, το πώς εισπράττει και ερμηνεύει, συνειδητά ή υποσυνείδητα, τον κόσμο: «Και τις νύχτες παραμύθια διάβαζε στ’ άστρα ώσπου να νυστάξουν, να κλείσουν τα μάτια τους, να σβήσουν...» (η ίδια και όχι τα άστρα είναι, φυσικά, εκείνη που διαβάζει ώσπου να νυστάξει και κλείνει τα μάτια της για να κοιμηθεί).
Παρ’ όλα αυτά, στο εξωτικό πουλί που μια μέρα την επισκέπτεται και γίνεται ο αχώριστος σύντροφος στις δραστηριότητες και στα νοερά ταξίδια της, δίνοντάς τους την πρωτόγνωρη διάσταση του «μαζί», δεν αποδίδονται ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά. Η κοπέλα το δέχεται όπως είναι, σέβεται τη διαφορετική του φύση και σιωπηρά προσαρμόζει τη ζωή της στις ανάγκες του, όπως και εκείνο πρόθυμα συμβιβάζεται εν μέρει με τη δική της καθημερινότητα. Αυτή άλλωστε είναι και η ουσία της αγάπης – η αυτονόητη αμοιβαία υποχωρητικότητα και συγχρόνως η αναγνώριση της ατομικότητας του άλλου. Ανεξάρτητα απ’ το αν μια απροσδόκητη, τελεσίδικη διατάραξη της αρμονίας γεννήσει εκ των υστέρων αμφιβολίες και ερωτηματικά που δεν είναι ξεκάθαρο αν –και πόσο– αντικατοπτρίζουν τις σκέψεις, τα κίνητρα και τις επιθυμίες όποιου τα αισθάνεται ή εκείνου τον οποίο αφορούν: «Αν του είχε φτιάξει μεγαλύτερη φωλιά, αν το είχε κλείσει σε κλουβί, θα έμενε; Να έπαιρνε ίσως ένα ομορφότερο, να το ξεχάσει;».
Εδώ, η αιτία και η μορφή του αιφνίδιου χωρισμού αναφέρονται δίχως επεξηγήσεις ή λεπτομέρειες: «Η καταιγίδα πήρε τη μουσική του αέρα». Έτσι κι αλλιώς, η κάθε είδους απώλεια και ιδίως ο θάνατος –η βίαιη, μη αναστρέψιμη στέρηση της παρουσίας ενός αγαπημένου προσώπου ή οποιουδήποτε άλλου όντος– πάντοτε βιώνεται τραυματικά και σε καθαρά συναισθηματικό, υποκειμενικό επίπεδο, θεωρείται άδικη και ακατανόητη. Τα διαδοχικά στάδια του πένθους, από την αρχική άρνηση ως την αποδοχή του και τη βαθμιαία επούλωση των πληγών, περιγράφονται χωρίς μελοδραματισμούς, με την αλληγορική επιγραμματικότητα που διακρίνει όλο το κείμενο, ενισχύοντας το καίριο των νοημάτων του.
Άκρως ιδιαίτερο όσο και καλαίσθητο, το ύφος της εικονογράφησης παραπέμπει στη λαϊκή ζωγραφική και τις βυζαντινές αγιογραφίες, καθώς και στα παλιά αναγνωστικά του δημοτικού σχολείου, με έντονες ωστόσο πινελιές ποιητικής αφαιρετικότητας που ορίζουν την ειδοποιό σφραγίδα του και προσελκύουν το σύγχρονο βλέμμα. Οι πανέμορφες εικόνες με την τολμηρή χρωματική τους παλέτα, καθώς και η εναλλαγή χρωμάτων και οι αυξομειώσεις των χαρακτήρων της γραμματοσειράς, ζωντανεύουν με εξαιρετική παραστατικότητα τη στάση ή την κίνηση της σκέψης, των μεταβαλλόμενων συναισθημάτων και των συνακόλουθων ψυχικών καταστάσεων.
Το Μαζί είναι ένα βιβλίο ξεχωριστό, «φιλόξενο», συγκινητικό και παρηγορητικό ταυτόχρονα, που επιχειρεί με τη θυμοσοφική του γλυκύτητα να λειάνει τις δυσβάστακτες αντιφάσεις της ανθρώπινης τραγωδίας και να δείξει τον δρόμο προς κάποιο, έστω και μακρινό, φως: «Εκεί που ο άνεμος ξαποσταίνει... Εκεί που όλα μπορούν να συμβούν! Άκου, άκου... Αυτά που παίρνει ο άνεμος... τα φέρνει η αγάπη!».
Πηγή: diastixo.gr
Μαζί
Δήμητρα Ψυχογυιού
Εικονογράφηση: Δήμητρα Ψυχογυιού
