της Νίκης Κατσιάπη
Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «ἐν πλῷ» το βιβλίο της Πέλης Γαλίτη – Κυρβασίλη Τραύμα και θαύμα: Ιστορίες Ψυχικής Ανθεκτικότητας και Συγχώρησης.
Το βιβλίο δεν είναι μόνο Ψυχολογικό ούτε μόνο Ψυχιατρικό, αν και η συγγραφέας αποδεικνύει πως γνωρίζει καλά και σε βάθος τα σύγχρονα πορίσματα της επιστήμης της Ψυχολογίας και τις μεθόδους/πρακτικές της Ψυχοθεραπείας.
Το βιβλίο δεν είναι μόνο Θεολογικό, αν και το άρωμα της Ορθόδοξης Θεολογίας διατρέχει όλες τις σελίδες του, από την αρχή ως το τέλος.
Ούτε είναι μόνο Παιδαγωγικό,ανκαιη συγγραφέας κατέχει πλήθος περγαμηνών και εμπειρίας στο χώρο αυτό.
Είναι μια θαυμάσια αλληλοσυμπλήρωση Ψυχολογίας-Ψυχιατρικής-Παιδαγωγικής-Θεολογίας, ώστε η κάθε μια από τις επιμέρους επιστήμες να δρα υποστηρικτικά για τις άλλες, μέσα από μια πλούσια βιβλιογραφία. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος συνυπάρχει αρμονικά με κορυφαίους νευροεπιστήμονες, ο Φρόυντ με τον Γέροντα Θαδδαίο, αλλά και με τον Ντοστογιέφσκι κι οι Φιλοκαλικοί Πατέρες με σύγχρονους ιστορικούς και ψυχολόγους.
Ένα άλλο επίτευγμα της συγγραφέως είναι να μεταφέρει το απόσταγμα της συνεργασίας των τεσσάρων επιστημών σε εμάς τους αναγνώστες με τρόπο απόλυτα κατανοητό, εύληπτο, χωρίς ούτε να κουράσει με δυσνόητους όρους και περιττές λεπτομέρειες αλλά ούτε και να υπεραπλουστεύσει έννοιες εις βάρος της επιστημονικής εγκυρότητας.
Παράλληλα όλο το βιβλίο διανθίζεται με μικρές διηγήσεις είτε από τη σύγχρονη ιστορία (για κάποιους από μας είναι άγνωστα τα εντυπωσιακά περιστατικά που αναφέρει από το Ολοκαύτωμα, όπως του Simon Wiesenthal) είτε από αληθινά περιστατικά ενηλίκων (προσωπικά με συγκλόνισε η ιστορία του Jeff) και παιδιών που συμμετείχαν βιωματικά στο πρόγραμμα «Αγωγή στη συγχώρηση» που γίνεται εδώ και 10 χρόνια σε ελληνικά σχολεία όλων των βαθμίδων (του απρόβλεπτου Μάρκου, του δύσκολου Άγγελου, της ευαίσθητης Άννας, του παραβατικού Φώτη, του τετράχρονου Αλεξάντερ, της ειλικρινούς καθηγήτριας και πολλών άλλων).
Ποιους αφορά το βιβλίο;
Όλους όσοι από μας βιώσαμε στην παιδική μας ηλικία ή σε κάποια στιγμή της ζωής μας κάτι εξαιρετικά δυσάρεστο, που το κουβαλάμε δίχως να μπορούμε να απαγκιστρωθούμε από αυτό και δηλητηριάζει ολόκληρη τη ζωή μας, ταλαιπωρώντας μας ενίοτε με ψυχοσωματικά και αυτοάνοσα νοσήματα, άγχος, νευρώσεις και άλλα πολλά και δυσάρεστα.
Όσους από εμάς βιώσαμε:
- λεκτική, σωματική, σεξουαλική και κάθε είδους συναισθηματική κακοποίηση
- παραμέληση ή και ενδοοικογενειακή βία
- εθισμό σε κάθε είδους «αθώα»εξάρτηση
- απώλεια γονέα σε ευαίσθητη ηλικία
Όσους από μας:
- νιώθουμε έντονα ότι μας αδικούν
- έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά και
- έχουμε επιδείξει εκπληκτική τόλμη και παράτολμο θάρρος σε τραγωδίες(!)
Όσους από μας, επικαλούμενοι -αλίμονο!- τη Χριστιανική μας ιδιότητα, βιώνουμε μια ψευδεπίγραφη, αλλά τόσο δυσδιάκριτη κατάσταση «συγχώρησης»:
- θεωρούμε ότι είναι χριστιανικό καθήκον να συγχωρούμε
- βιώνοντας συμφιλίωση, αλλά όχι συγχώρηση
- με υπεροπτική συγκατάβαση και υποτίμηση προς τον «κακόμοιρο τον αμαρτωλό»
- με ενοχές και αυτολύπηση
Τι ΔΕΝ είναι το βιβλίο
- Δεν είναι ένα από τα δεκάδες (ή εκατοντάδες;) βιβλία αυτοβελτίωσης που κατακλύζουν τα τελευταία χρόνια την αγορά, με θεραπευτικά μοντέλα δυτικού τύπου, υιοθετώντας έντεχνα πρακτικές από ανατολικές θρησκείες.
- Δεν είναι βιβλίο με συνταγές επιτυχίας, γεμάτο ευφυολογήματα και λεκτικά πυροτεχνήματα, ενίοτε με χριστιανικό επίχρισμα, που αρχικά μας εντυπωσιάζουν, αλλά είναι φτωχά, επιφανειακά και δεν λύνουν ουσιαστικά και μόνιμα το πρόβλημά μας.
Αντίθετα, όταν διαβάζεις το Τραύμα και Θαύμα, νιώθεις αρκετές φορές ότι τα λόγια από τις σελίδες διαπερνούν όλη σου την ύπαρξη, κάνουν μία μαγνητική τομογραφία στην ψυχή σου και φανερώνουν βαθιά κρυμμένα μυστικά που δεν θα ’θελες να τα ομολογήσεις ούτε στον εαυτό σου ή που δεν ήξερες ότι υπάρχουν!
Αυτή, η χωρίς αναισθητικό επέμβαση σε μια υποδόρια πληγή που πυορραγεί είναι η απαρχή -και ταυτόχρονα πρόταση του βιβλίου- για μια πορεία δύσκολη, αλλά χωρίς πόνο, εφικτή και λυτρωτική. Τι παράξενο και λυτρωτικό να γιατρεύεις τον πόνο χωρίς πόνο!
Και τότε είναι που αρχίζεις να βιώνεις το θαύμα! Τότε που κάθε πόνος μας γίνεται εφαλτήρια δύναμη για μεταμόρφωση. Τότε που οι πράξεις μας δεν βασίζονται σε θεωρητικά ιδεολογήματα, αλλά σε προσωπικά βιώματα.
Έγραψα στην αρχή πως δεν πρόκειται για θεολογικό βιβλίο μόνο. Κι όμως, στην πραγματικότητα είναι ένα βαθύτατα θεολογικό βιβλίο. Αυτό γίνεται ολοένα και εμφανέστερο, όσο προχωρά η ανάγνωση και όσο κλιμακώνεται το ενδιαφέρον και η εσωτερική ανάγκη για αλλαγή.
Όσο απομένουν όλο και λιγότερες σελίδες για ανάγνωση, τόσο και εδραιώνεται η πεποίθηση πως η συγχώρηση είναι σχεδόν ακατανόητη δίχως το χριστιανικό θεολογικό φορτίο που κουβαλά από το παρελθόν. Όχι ωστόσο, οποιοδήποτε θεολογικό φορτίο. Σε αντίθεση με τη Δυτική θεώρηση η ορθόδοξη πίστη δεν προσεγγίζει τη συγχώρηση σαν μία ψυχολογική ηθική ανάγκη, αλλά ως μία οντολογική ανάγκη ένωσης με το Θεό και τους ανθρώπους και αυτό είναι που πρέπει να θέσουμε ως θεωρητικό στόχο στην ανηφορική πορεία της αντιμετώπισης του προσωπικού μας τραύματος.
Νίκη Κατσιάπη
MEd – Δρ. Παιδαγωγικής
Διευθύντρια Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Πύργου
Πηγή: orthodoxia.info
